ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΤΟΠΟθΕΣΙΕΣ

Χρυσή. Νησάκι (σ' απόσταση 9 ν.μ.) απέναντι ακριβώς στην Ιεράπετρα, με την οποία συνδέεται με μικρά εκδρομικά σκάφη. Έχει πολύ όμορφες πα­ραλίες με κέδρα.

Σητεία. Ετιά, ένας εγκαταλελειμμένος μικροσυνοικισμός που βρίσκεται μεταξύ Παπαγιαννάδων και Αρμένων και έχει πανέμορφα πετρόχτιστα σπί­τια. Ήταν φέουδο της Ενετικής οικογενείας των De Mezzo, οι οποίοι έκτισαν εκεί την τριώροφη έπαυλή τους που αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της Ενετικής αρχιτε­κτονικής στην Κρήτη.

Σητεία. Βόϊλα, ένα έρημο μεσαιωνικό χωριό που βρίσκεται μόλις 1 χλμ. απόσταση από τον Χονδρά. Οι οικισμοί της Βόίλας και της Ετιάς έχουν εντα­χθεί στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Interreg II και με την βοήθεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας αναστηλώνονται.

Σητεία. Φαράγγι της Ζάκρου, Το φαράγγι των νεκρών, απέχει 38 χλμ. από τη Σητεία και βρίσκε­ται προς τα νότια από το Παλαίκαστρο.

Κουφονήσι (Λεύκη). Μικρό νησί του Λιβυκού πελάγους απέναντι από τις ΝΑ ακτές της Κρήτης στα ΝΑ του ακρωτηρίου Γούδουρας. Έχει υπέρο­χες αμμουδιές και σημαντικά αρχαιολογικά ευρή­ματα (θαυμάσια διατηρημένο λίθινο θέατρο. Ρω­μαϊκά Λουτρά, κ.ά.).

Οροπέδιο Λασιθίου. 22 χλμ. Α του Ηρακλείου. Ο δρόμος οδηγεί μέσα από καταπράσινα χωριά στο οροπέδιο Λασιθίου (υψόμετρο 900 μ. Έκταση 25.000 στρέμματα) με γραφικούς (περίπου 7.000) μύλους που ποτίζουν την κατάφυτη από κηπευτικά, αχλαδιές και μηλιές περιοχή

ΜΟΥΣΕΙΑ:

Άγιος Νικόλαος.  Αρχαιολογικό Μου­σείο, Τηλ. 28410-24943, 22462. Περιλαμβάνει ευ­ρήματα από ανασκαφές στην Ανατολική Κρήτη.

Σητεία· Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας, τηλ. 28430-23917, 71175. Περιλαμβάνει ευρήματα ανα­σκαφών από Σητεία, Ζάκρο, Πέτρα, Παλαιόκαστρο Μινωικής περιόδου.

Λαογραφικό Μουσείο Σητείας

Λαογραφικό Μουσείο στο Χαμαίζι, 11 χλμ. Από τη Σητεία.

Μουσείο Βυζαντινών Εικόνων και Χαλκογρα­φίας Μονής Τοπλού.

Ιεράπετρα: Αρχαιολογικό Μουσείο, Τηλ. 28420-28721. Περιλαμβάνει μαρμάρινα αγάλματα και επι­γραφές Ελληνορωμαϊκών χρόνων.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ:

Γουρνιά, Τηλ. 28420-93028. 9 χλμ. νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου και 15 χλμ. βορειοδυτικά της Ιεράπετρας βρίσκεται ένας από τους πιο αξιόλογους αρχαιολογικούς χώ­ρους και απ' τους καλύτερα διατηρημένους Μινωι­κούς οικισμούς. Πρέπει να χρονολογείται γύρω στο 1550-1450 π.Χ. Πρόκειται για μια κωμόπολη με μι­κρά σπίτια και παλατάκι στην κορυφή λόφου που τον έζωναν στενά δρομάκια. Σήμερα είναι εμφανείς οι δρόμοι και τα Θεμέλια των σπιτιών.

Δρήρος. 16 χλμ. ΒΔ του Αγίου Νικολάου. Στον αρ­χαιολογικό χώρο αυτής της αρχαίας ελληνικής πό­λης περιλαμβάνονται δύο ακροπόλεις κι ανάμεσα τους αγορά αρχαϊκής εποχής νότια της αγοράς ναός γεωμετρικής εποχής το Δελφίνιο, αφιερωμένος στον Απόλλωνα και μεγάλη δεξαμενή σκαμμένη ανάμεσα στο τέλος του 3ου και αρχές του 2ου αι. π.Χ.

Ίτανος (Ερμούπολη). Ευρήματα από μεγάλη πόλη ελληνορωμαϊκών χρόνων.

Κάτω Ζάκρος, Τηλ. 28430-26897,93207.38 χλμ. από τη Σητεία. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως πολυτελές Μινωικό ανάκτορο, το τέταρτο σε σπουδαιότητα, και πλούσια ευρήματα που στεγάζονται στον Αρχαι­ολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Το ανάκτορο αυτό, το οποίο καταλάμβανε έκταση 7000-8000 τ.μ. και περιε­λάμβανε βασιλικά διαμερίσματα, αποθήκες και διά­φορα εργαστήρια, καθώς και η γειτονική πόλη κατα­στράφηκαν γύρω στα 1450 π.Χ. από ισχυρό σεισμό, πιθανότατα αυτόν που προκάλεσε τον καταποντισμό τμήματος της Σαντορίνης. Η Ζάκρος υπήρξε σπου­δαία Μινωική ναυτική βάση. Είχε αναπτύξει εμπορι­κές σχέσεις με την Αίγυπτο και την Ανατολή. Από εδώ γινόταν εξαγωγές Μινωικών προϊόντων στις ξέ­νες αγορές. Σήμερα έχουν ανασκαφεί τέσσερις Μινω­ικές αγροικίες, δύο Ιερά κορυφών, νεκροταφεία και ταφικά σπήλαια Μινωικής εποχής.

Κουφονήσι. Νησίδα με αξιόλογα ευρήματα ελληνο­ρωμαϊκής πόλης.

Λατώ η Ετέρα. Τηλ. 28410 25115. 15 λχμ. δυτικά του Αγίου Νικολάου βρίσκονται απλωμένα στις πλαγιές δύο ακροπόλεων τα ερείπια της αρχαίας Λοτούς, μιας από τις ισχυρότερες πό­λεις της Κρήτης, που ιδρύθηκε τον 7ο αι. π.Χ. Ο χώρος περιλαμβάνει ερείπια από τείχη, σπίτια και καταστήματα χτισμένα σε κοίλωμα και σε διαφορε­τικές εποχές.

Μακρύγιαλος. Ευρήματα από επαύλεις μινωικών και ελληνορωμαϊκών χρόνων. Μύρτος. Μινωικοί οικισμοί.

Παλαίκαστρο. 20 χλμ. από τη Σητεία, στη θέση Ρουσόλακκος, έχουν έλθει στο φως ερείπια λιμενι­κού οικισμού.

Πετράς. Μινωική πόλη.

Ψείρα. Νησίδα με μινωικό οικισμό.

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ

Σπιναλόγκα, τηλ. 2810-288484, 288394. Νησάκι-βράχος στην είσοδο του κόλπου της Ελούντας, 12 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο. Εδώ πάνω βρίσκονται τα ερείπια του ισχυρότατου φρουρίου που έχτισαν οι Ενετοί το 1529 για να αποτρέψουν την είσοδο κάθε εχθρικού πλοίου στο λιμάνι της Ελούντας. Σητεία. 70 χλμ. ανατολικά του Ηρακλείου. Στο δυ­τικό άκρο της σημερινής πόλης σώζονται ελάχιστα ερείπια του κάστρου που κατασκευάστηκε τη βυ­ζαντινή εποχή.

Ιεράπετρα. 36 χλμ. νοτιοανατολικά του Αγίου Νι­κολάου. Στο δυτικό άκρο της πόλης, κοντά στη θά­λασσα, βρίσκονται τα ερείπια φρουρίου που χτί­στηκε στα πρώτα χρόνια της Βενετοκρατίας και επισκευάστηκε το 1626 από το Φρ. Μοροζίνι.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ & ΜΟΝΑΣΤΉΡΙΑ

Σε απόσταση 9 χλμ. από τον Άγιο Νικόλαο και πριν από το χωριό Κριτσά η Παναγιά η Κερρά (Τηλ. 28410-51525, 51711), καταγραφή με τοιχογραφίες του 14ου ή 15ου αι. Ανατολικά της Σητείας (18 χλμ.) η Μονή Τοπλού ή Παναγία Ακρωτηριανή, που ανάγεται στο 15ο αι. μ.Χ. Στη μονή θα δείτε επιγραφή του 2ου αι. π.Χ. και εικόνα του 18ου αι. μ.Χ., έργο του Ιωάννη Κορνάρου. Νότια της Σητεί­ας (χλμ. 40) η Μονή Κάψα.

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Το κλίμα και η γεωμορφία της Κρήτης έχουν συμβά­λει στη διαμόρφωση μιας πολύ πλούσιας χλωρίδας. Η Επαρχία Σητείας αποτελεί την πλέον τυπική «νησιώτικη» περιοχή της Κρήτης. Το ξηροθερμικό της κλίμα επιδρά στο φυσικό τοπίο που απογυμνω­μένο στη μεγαλύτερη του επιφάνεια από το πράσι­νο, αποκτά μια άγρια ερημική ομορφιά, μέσα στην οποία ξεπροβάλλουν εκπληκτικού ενδιαφέροντος οικοσυστήματα όπως το Φοινικόδασος του Βάι, το Φαράγγι της Ζάκρου, τα πευκοδάση των ορεινών και νότιων περιοχών, ενώ καθένα σχε­δόν από τα μικρά ακατοίκητα νησιά που την πε­ριβάλλουν αποτελεί σημαντικό βιότοπο ή οικοσύ­στημα όπως οι Διονυσάδες για το γεράκι της Ελεονώρας (κοινώς βαρβάκι), η Ψείρα για τα θαλάσ­σια ζωικά και φυτικά είδη, (σπόγγους, κοράλλια, ψά­ρια, σχινόδερμα), το Κουφονήσι για την αφρικάνι­κη χλωρίδα.

Εκπληκτική είναι η ποικιλία των φυτικών ειδών και η πολυμορφία των φυσικών σχηματισμών που διαθέτει η Κρήτη. Σε καμιά άλλη περιοχή του κό­σμου ίσης έκτασης δεν συναντά κανείς τέτοια ποι­κιλία φυτικού πλούτου.

Υπάρχουν 2.300 είδη αυτοφυών φυτών από τα οποία 302 είναι ενδημικά. Όλα σχεδόν τα παραπά­νω φύονται στην Επαρχία Σητείας και μερικά μόνο σ' αυτήν.

ΦΑΡΑΓΓΙΑ

Η Επαρχία Σητείας, παρά το γεγονός ότι δεν δια­θέτει πολύ υψηλούς ορεινούς όγκους, εντούτοις έχει να παρουσιάσει εκπληκτικής ομορφιάς φαράγ­για.

ΚΑΤΩ ΖΑΚΡΟΣ: Το φημισμένο φαράγγι των Νε­κρών είναι μοναδικής ομορφιάς. Ονομάστηκε έτσι από τις Μινωικές ταφές που βρέθηκαν σε σπήλαια στις πλαγιές του. Η αρχή του βρίσκεται νοτιοανα­τολικά του χωριού Ζάκρος. Διαθέτει ποικίλη βλάστηση και η διάσχιση του διαρκεί περίπου 3 ώρες. Στις απόκρημνες πλαγιές του βόσκουν ελεύθερα κατσίκια. Αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού μονο­πατιού Ε4. Μέσω του προγράμματος Leader έχουν γίνει σήμανση, αποκατάσταση βατότητας, πέτρινες βρύσες με νερό και αναπαυτήρια σε διάφο­ρα σημεία του.

ΛΑΜΝΩΝΙ: Το εντυπωσιακό φαράγγι σε ένα τοπίο εντελώς Σεληνιακό έχει πάρει το όνομα του από το μικρό χωριό Λαμνώνι στο οποίο βρίσκεται και η αρ­χή του. Μέχρι την έξοδο του στην περιοχή του Ξερόκαμπου απαιτούνται 6 ώρες πεζοπορίας. Μέσω του προγράμματος Leader έχουν γίνει και στο φαράγγι αυτό διακριτικές επεμβάσεις. ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙΑ: Διασχίζοντας μια εντελώς ερημι­κή περιοχή το μικρό αυτό φαράγγι ξεκινάει κοντά από το χωριό Περιβολάκια και η εντυπωσιακή έξο­δος του βρίσκεται στη Μονή Κάψα. Η διάσχιση του απαιτεί 5 ώρες περίπου.

ΠΕΥΚΟΙ: Ένα φαράγγι του οποίου η διάσχιση διαρκεί 4 ώρες «χωρίζει» ή «ενώνει» δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Στα βόρεια ένα τυπικό κρητικό αγροτικό χωριό και στα νότια στο Μακρύ Γιαλό μια ενδιαφέρουσα διαδρομή με αξιόλογους φυσικούς σχηματισμούς και βλάστηση τυπική Με­σογειακή. Και εδώ έχουν γίνει εργασίες σήμανσης, βατότητας, βρύσες, κ.λ.π., μέσω του προγράμματος Leader.

ΛΑΠΙΘΟΣ: Το φαράγγι οφείλει το όνομα του στο μικρό ορεινό χωριό Λάπηθος, Μετά από 4 ώρες δια­δρομής καταλήγει ατό χωριό Άγιος Στέφανος.

ΟΡΕΙΝΟ ή το ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΩΝ ΚΟΚΚΙΝΩΝ ΠΕΤΑΛΟΥΔΩΝ: Ένα από τα πλέον όμορφα φα­ράγγια της Κρήτης, με εντυπωσιακή βλάστηση και ομορφιά το οποίο δυστυχώς υπέστη καταστροφές από μεγάλη πυρκαγιά. Ακόμα και σήμερα όμως στους πυρήνες βλάστησης που διασώθηκαν, πανέμορφες κόκκινες πεταλούδες θα σας συντροφεύουν στην περίπου 6 ωρών πεζοπορία σας από το χωριό Ορεινό μέχρι την έξοδο του στον Κούτσουρα ή αντιστρόφως.

Υπάρχουν ακόμη πολλά μικρότερα γραφικά φαράγ­για όπως των Καρουμών, της Τουρλωτής, του Μπέμπονα (προς το βουνό Κλήρος.) και άλλα, κα­θώς και θαυμάσιες κοιλάδες με βλάστηση και πηγές όπως της Σητείας (του ποταμού Παντελή), των Λιθινών (του ποταμού Μαρουλά), του Σταυροχωρίου και πολλές άλλες.

ΣΠΗΛΑΙΑ

ΨΥΧΡΟ - "ΔΙΚΤΑΙΟ ΑΝΤΡΟ": Τηλ 28440 31086, Κιν. Τηλ. 6978 415644.

Βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές του Όρους Δίκτη, σε ύψος 1025 μέτρων. Πρόκειται για ένα βαραθρώδες σπήλαιο, συνδεδεμένο με τη μυθολογία και αρχαιολο­γία, με έκταση 2200 τετραγ. μέτρων και συνολικό μήκος 250 μέτρων.
_______________________________________________________