Δικταίον Αντρον Λασίθι Κρήτης

Το Δικταίον Αντρον, εκεί όπου γεννήθηκε ο Δίας βρίσκεται στα ανατολικά του νησιού, στα Λασιθιώτικα βουνά, συγκεκριμένα στο οροπέδιο Λασιθίου. Μπορεί κάποιος να φτάσει εδώ είτε από το Ηράκλειο είτε από τον Άγιο Νικόλαο, και στις δύο περιπτώσεις η διαδρομή είναι πάνω - κάτω 50 λεπτά. Αν βρεθείτε καλοκαίρι υπολογίστε ,,,, λίγο παραπάνω λόγω αυξημένης τουριστικής κίνησης. Φτάνετε λοιπόν στο ορο­πέδιο, που ήταν γνωστό παλιά για τους χιλιάδες ανεμόμυλους, οι ο­ποίοι δυστυχώς εξαφανίστηκαν λό­γω τεχνολογίας. Αφού σταματήσετε στο διάσελο για μερικές φωτογρα­φίες, στη συνέχεια βρίσκεστε μέσα στο οροπέδιο και αφού το διατρέ­ξετε όλο προς τα νότια και περνώ­ντας μερικά χωριά, θα βρεθείτε στο Ψυχρό, το τελευταίο χωριό πριν α­πό το σπήλαιο, το περνάτε και αυτό και ανεβαίνοντας λίγο παραπάνω βρίσκεστε στο παρκινγκ του αρχαι­ολογικού χώρου, πληρώνετε το α­ντίτιμο που είναι δύο ευρώ, και εί­σαστε έτοιμοι για την ανάβαση. Υπάρχουν δύο τρόποι γιο να ανεβεί κανείς την περίπου είκοσι λεπτών ανηφορική διαδρομή μέχρι το επί­πεδο του σπηλαίου, που βρίσκεται στα 1.030 μ. Ο ένας είναι με τα πό­δια, ο άλλος είναι να νοικιάσει γαϊδουράκι έναντι 15 ευρώ και αν θέ­λει να τον περιμένει, για να κατεβεί κιόλας, 20 ευρώ. Επειδή εμάς μας φάνηκε ολίγον τσουχτερό το αντίτι­μο, αλλά και όσο να πεις ολίγον τι τουριστικό το γαϊδούρι, το κάψαμε με τα πόδια. Οι καπνιστές θα ζορι­στούν, επίσης οι ηλικιωμένοι, για τους υπόλοιπους είναι μια πολύ ω­ραίο διαδρομή που επιβεβαιώνει και ότι αν δεν κοπιάσεις δεν απο­λαμβάνεις. Τέλος φτάνοντας πάνω, το σίγουρο είναι άτι ο ιδρώτας θα τρέχει, από το μέτω­πο σας, γι' αυτό καλό είναι να ξα­ποστάσετε λίγο πριν από την κατά­βαση σας στο σπήλαιο, όχι τίποτα άλλο, αλλά να μην αρπάξετε και καμιά πνευμονία βλέπετε η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ του έξω και του μέσα είναι μεγάλη, ως εκ τούτου καλό είναι να έχετε μαζί σας και κάνα μπουφανάκι.

Το εισιτήριο εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο είναι 5 ευρώ, πληρώνετε ακριβώς πριν από την είσοδο του σπηλαίου και είστε έτοιμοι πια για την κατάβαση. Η πρώτη εικόνα είναι εντυπωσιακή, θα νομίζετε ότι βρίσκεσαι σε χολιγουντιανό σκηνικό λίγο ο ειδικός φωτισμός, λίγο οι σταλακτί­τες και οι σταλαγμίτες, δεν θέλει και πολύ.

Μετά κατεβαίνετε τη σκάλα υπολογίστε ότι το σπήλαιο έχει περίπου 100 μ. βάθος, 30μ. πλάτος και 15-20 μ. ύψος. Η διαδρομή όμως είναι κάθετη ή σχεδόν κάθετή, κάτι που το κάνει ακόμη πιο εντυπωσιακό. Περνάτε ανάμεσα από πετρώματα μοναδικής ομορφιάς, μυσταγωγία. Σημειωτέον απαγορεύονται τα φλάς.

Κατεβαίνοντας ακόμη πιο χαμη­λό, η δροσιά που νιώθαμε νωρίτε­ρα έχει γίνει κανονική ψύχρα αν εί­χαμε προνοήσει να πάρουμε μαζί μας μπουφανάκι. Έχουμε φτάσει σχεδόν στον πάτο, τώρα περπατάμε στο γεφυ­ράκι πάνω από τη λιμνούλα που εί­ναι γεμάτη νομίσματα. Φαίνεται πως κάποιοι την πέρασαν για τη Φοντάνα ντι Τρέβι. Γυρίζεις και κοι­τάζεις την είσοδο προς τα πάνω, άν­θρωποι, σαν μυρμηγκάκια φαίνο­νται, ανεβαίνουν και κατεβαίνουν.

Φαντάσου τώρα ότι κάποτε, χι­λιάδες χρόνια πριν, κατέφυγε εδώ η Ρέα για να γλιτώσει το παιδί της από τον Κρόνο, που ως γνωστόν έ­τρωγε τα παιδιά του. Με τη βοή­θεια της αίγας Αμάλθειας, που θή­λαζε τον μικρό Δία, καθώς και των Κουρητών, που χτύπαγαν τα όπλα τους στη γη κάνοντας φασαρία για να μην ακούγεται το κλάμα του μω­ρού, ο μετέπειτα θεός των θεών ή «Ζευς», τη γλίτωσε και αφού έκανε τα πρώ­τα του βήματα εδώ, κατόπιν η Ρέα τον πήρε στο άλλο γνωστό σπή­λαιο, που βρίσκεται στον Ψηλορεί­τη, το Ιδαίον Αντρον, όπου και με­γάλωσε. Πρόκειται περί μυθο­λογίας, αλλά δεν είναι ωραία;

Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε το 1833, αλλά η πρώτη και σοβαρότερη έρευνα έγινε στο κλείσιμο του αιώνα, το 1899, από τον διευθυντή της Αγγλικής Αρχαιολογικής Υπη­ρεσίας. Το σπήλαιο χωρίζεται σε 2 μέρη, το άνω σπήλαιο, που είναι βραχοσκεπές, και το κάτω που αποτελεί­ται από 5 θαλάμους και τη λιμνούλα, όπου βρέθη­κε το μεγαλύτερο μέρος των ευρημάτων κατά την αρχαιολογική έρευνα. Τα ευρήματα χρονολογούνται από τη μεσομινωική εποχή έως την αρχαϊκή και ορισμένα φτάνουν έως και τη μεσαιωνική.

Πρόκειται για ειδώλια ζώων, αναθηματικούς δι­πλούς πλέκεις, σφραγιδόλιθους, κοσμήματα, χάλκινα και πήλινα αγγεία με επιγραφές στη γραμ­μική Α κ.ά. και ουσιαστικό αποδεικνύουν ότι το σπήλαιο αποτελούσε λατρευτικό μέρος για μια πο­λύ μεγάλη περίοδο.

Τα περισσότερα από τα ευρή­ματα βρίσκονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλεί­ου και ορισμένα στο Ashmolean Museum of Oxfornd.

Αρκετά όμως με τις πληροφο­ρίες, οι περισσότεροι από τους τουρίστες μη γνωρίζοντας ότι η θερμοκρασία κατε­βαίνει επικίνδυνα εδώ μέσα δεν κάθονται πολύ, τρα­βάνε στα γρήγορα φωτογραφίες και γρήγορα έξω. Εσείς που προβλέψατε μπουφανάκι απολαμβάνετε για λίγο ακόμη αυτόν το μα­γικό διάκοσμο που δημιούργησε η φύση και σιγά σι­γά ανηφορίζουμε, τα σκαλοπάτια είναι αρκετά για την έξοδο, έτσι με μια - δυο Ενδιάμεσες στάσεις, για να φωτογραφήσουμε κιόλας, φτάνου­με και εμείς στην έξοδο, από τους 15 βαθμούς Κελσίου στους 35. Κάτι που δεν είχαμε προσέξει πριν είναι η θέα ατό βάθος ξεδιπλώνεται το οροπέδιο, τεράστιο, και τα σύννεφα κάνουν τα παιχνίδια τους στην απέναντι κορυφή «Δικταίον Αντρον»

«Ευτυχές αποτέλεσμα» το σπήλαιο

Είναι πολύ λίγες οι περιοχές σε όλο τον κόσμο που μπορούν να συγκριθούν με την πολυπλοκότητα της γεωλογικής δο­μής και εξέλιξης της Κρήτης. Ένας γεωγραφικός χώρος που έχει υποστεί τεράστιες μεταβολές εδώ και περίπου 500 εκατ. χρό­νια, αφού η περιοχή βρέθηκε πολλές φορές στα βάθη ωκεανών ή ψηλά σε οροσειρές πάνω από τη θάλασσα. Τα τελευταία μά­λιστα 30 εκατ. χρόνια οι τεκτονικές κινήσεις που έγιναν είναι τό­σο πολλές και μεγάλες που σχεδόν εξαφάνισαν κάθε ίχνος και αποτύπωμα της μέχρι τότε ήδη πολύπλοκης γεωδυναμικής εξέ­λιξης. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τα τελευταία χρό­νια -εκατομμύρια χρόνια η Κρήτη βρίσκεται πολύ κοντά στο όριο σύγκρουσης των δύο τεράστιων λιθοσφαιρικών πλακών, της Ευ­ρώπης, που προωθείται προς τα νότια και απωθείται, και της Αφρικής, που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση και υποβυθίζεται κάτω από την Ευρώπη. Αυτή η τεράστια αντίθετης φο­ράς μετακίνηση των ηπείρων έχει στην κυριολεξία ανορθώσει, περιστρέψει, τεμαχίσει και συνθλίψει τις πάνω από 10 μεγάλες γεωτεκτονικές ενότητες που λαμβάνουν μέρος στη γεωλογική δομή της Κρήτης.

«Ευτυχές αποτέλεσμα» αυτής της τεράστιας διαμόρφωσης της γεωλογικής δομής είναι η δημιουργία του σπηλαίου, που τό­σο ο οριζόντιος όσο και ο κατακόρυφος διαμελισμός οφείλο­νται στη μετακίνηση δύο γεωτεκτονικών ενοτήτων που συμπλέ­κονται στο οροπέδιο. Πιο συγκεκριμένα, η βάση του σπηλαίου έχει δημιουργηθεί πάνω στην ενότητα Φυλλιτών -Χαλαζιτών που είναι αδιαπέραστοι και πολύ ανθεκτικοί σχηματισμοί. Πάνω από την ενότητα αυτή υπέρκειται η ενότητα της Τρίπολης από μαύ­ρους ασβεστόλιθους και δολομίτες, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ευκολία στη διάβρωση από το υπεδαφικό νε­ρό. Έτσι λοιπόν οι αίθουσες του σπηλαίου δημιουργήθηκαν μέ­σα στους ασβεστόλιθους - δολομίτες της ενότητας της Τρίπολης από την κυκλοφορία του υπόγειου νερού, το οποίο όμως δεν μπορούσε να εισχωρήσει πιο βαθιά στην ενότητα των Φυλλιτών - Χαλαζιτών, δημιουργώντας έτσι μικρές λίμνες. Επιπροσθέτως, η κλιμακωτή διάταξη του σπηλαίου σε διαφορετικού υψομέ­τρου επίπεδα είναι αποτέλεσμα της γεωμετρίας της ανώτερης ε­πιφάνειας της ενότητας Φυλλιτών - Χαλαζιτών που κλίνει προς τα νότια - νοτιοανατολικά και ακολουθεί φυσικά και η βάση της υ­περκείμενης ενότητας των ασβεστόλιθων - δολομιτών της ενότη­τας της Τρίπολης. Η κλίση αυτής της καθαριστικής επιφάνειας προς τα νότια - νοτιοανατολικά των δύο ενοτήτων δημιούργησε και την ίδιας διεύθυνσης κλιμακωτή διάταξη. Η ομορφιά του συ­γκεκριμένου σπηλαίου, αλλά και γενικότερα όλων των γεωμορφών, δεν έγκειται μόνο στην ιδιαιτερότητα του τοπίου και τη μοναδικότητα του, αλλά κυρίως αντιστοιχεί στα γεωδυναμικά γεγονότα και σε όλες τις άλλες φυσικές διεργασίες που τα δια­μόρφωσαν και τα διαμορφώνουν συνεχώς. Η γνώση δηλαδή ό­λων αυτών των διεργασιών, που οδηγεί στην ερμηνεία των συν­θηκών δημιουργίας, προσδίδει μια ομορφιά πολύ πιο ουσιαστι­κή από την εικαστική μόνο προσέγγιση.

Δρ  Ευθ. Λέκκας, καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας

Δρ  Χαρ. Φασουλάς ερευνητής Πανεπιστημίου Κρήτης

_______________________________________________________________
Ταξιδεύοντας με το Voltagr και συνταγές από το