Νεκρομαντείο

Στην αρχαιότητα ο ποταμός Αχέρων σχημάτιζε στην περιοχή αυτή την Αχερουσία λίμνη, η οποία αποξηράθηκε μεταπολεμικά.

Το Νεκρομαντείο στον Αχέροντα ποταμό ήταν η είσοδος στον Κάτω Κόσμο και εδώ λάτρευαν την Περσεφόνη τη χθόνια θεά και τον Άδη.

Οι ανασκαφές εδώ στην κορυφή του βράχου που βρισκόταν το παλιό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη των αρχών του 18ου αιώνα, έφεραν στο φως το αρχαίο αυτό φημισμένο Νεκρομαντείο.

Ένας πολυγωνικός ορθογώνιος περίβολος, με είσοδο στη βόρεια πλευρά, περιβάλλει ένα τετράγωνο κτίριο, το κυρίως ιερό, με πλευρές μήκους 22 μ. Οι εσωτερικοί τοίχοι του, με ωραία πολυγωνική τοιχοδομία έχουν υπερβολικό πάχος (3,30μ.) και σώζονται σε ύψος 3,30μ. Ψηλότερα ήταν χτισμένοι με χοντρά ψημένα τούβλα και ξυλοδεσιές και με χρήση πηλού για συνδετική ύλη.

Το κτίριο αυτό χωρίζεται σε δύο παράλληλους τοίχους σε μια κεντρική αίθουσα και δύο πλάγια κλίτη, που χωρίζονται πάλι με ενδιάμεσους τοίχους σε τρία δωμάτια που επικοινωνούν μεταξύ τους και με το κεντρικό κλίτος. Κάτω από την κεντρική αίθουσα βρίσκεται μια ισομεγέθης υπόγεια αίθουσα λαξευμένη στο βράχο, με την προϊστορική λατρεία. Είναι το σκοτεινό ανάκτορο της Περσεφόνης και του Άδη. 15 πώρινα τόξα φέρουν την οροφή του υπόγειου που αποτελεί και το δάπεδο της κυρίας αίθουσας.

Στην αυλή έμπαινε κανένας από τη βόρεια είσοδο. Από εκεί ο επισκέπτης περνούσε στο βόρειο διάδρομο του ιερού που είχε τρεις τοξωτές πύλες. Αριστερά του διαδρόμου υπήρχαν δύο δωμάτια και ένας λουτρώνας, που χρησίμευαν για την εγκοίμηση των προσκυνητών. Εκεί, στο αδιαπέραστο σκοτάδι, ο προσκυνητής υποβαλλόταν σε ψυχική και σωματική προετοιμασία. Έτρωγε χοιρινό κρέας, κουκιά, κριθαρένιο ψωμί, στρείδια θαλασσινά, δηλαδή τροφές που σχετίζονται με τα νεκρόδειπνα και τους νεκρούς, κι έπινε γάλα, μέλι και νερό. Υποβαλλόταν σε πράξεις εξαγνισμού και μαγείας, άκουγε από τον ιερέα-οδηγό θαυμαστές διηγήσεις, προσευχές και επωδούς, ακατάληπτες δεήσεις προς τους υποχθόνιους δαίμονες κι έκανε λουτρά στο παρακείμενο δωμάτιο για να καθαρθεί και να μείνει αλώβητος από την επικίνδυνη επαφή του με τα φάσματα των νεκρών. Πριν περάσει στον ανατολικό διάδρομο, έριχνε προς τα δεξιά του σε ένα λιθόστρωτο μια πέτρα αποτρόπαια, για να απομακρύνει την κακή επήρεια, κι έκανε μια συμβολική πράξη καθαρμού πλένοντας τα χέρια του σ' ένα μεγάλο πιθάρι γεμάτο με νερό (λουτήριο) που βρισκόταν αριστερά της τρίτης πύλης. Ύστερα έμπαινε στο βόρειο δωμάτιο του ανατολικού διαδρόμου για την τελική προετοιμασία.
Όταν τέλος έφτανε η κρίσιμη στιγμή της επικοινωνίας με τους νεκρούς, έμπαινε ο προσκυνητής μαζί με τον ιερέα-οδηγό στον ανατολικό διάδρομο, έχοντας μαζί του τις προοριζόμενες για τις χοές και τις θυσίες προσφορές. Στο διάδρομο θυσίαζε ένα πρόβατο μέσα σε λάκκους, που βρέθηκαν στις ανασκαφές με λείψανα ανθράκων και καμένα κόκαλα ζώων, Ύστερα περνούσε στο λαβύρινθο, ένα δαιδαλώδη διάδρομο που υπέβαλλε στον επισκέπτη την εντύπωση της περιπλάνησης του στους σκοτεινούς δρόμους του Άδη. Ο λαβύρινθος είχε τρεις τοξωτές πύλες σιδηρόφρακτες, όσες και οι πύλες του Άδη, με μεγάλα σιδερένια καρφιά, πολλά από τα οποία βρέθηκαν στις ανασκαφές. Από τις πύλες αυτές σώζονται καλά η μεσαία και η τρίτη πύλη που οδηγεί στην κεντρική αίθουσα, Εκεί στο λαβύρινθο, φαίνεται ότι προσέφερε το κριθάλευρο (τα άλφιτα), γιατί στο δάπεδο βρέθηκαν πλήθος από ευρύστομα αγγεία, κυρίως λεκάνες κατάλληλες για τις στερεές προσφορές, και μερικά λυχνάρια. Τέλος περνώντας την τελευταία πύλη, ασφαλισμένη με μια σύγχρονη σιδερένια πόρτα που απομιμείται τις αρχαίες πύλες, έφτανε στην κεντρική αίθουσα (Φοτο). Εκεί έριχνε ακόμη ένα αποτρόπαιο λιθάρι, κι έχυνε στο λίθινο δάπεδο τις χοές για τους θεούς του Κάτω Κόσμου, τον Αϊδωνέα και την Περσεφόνη, που κατοικούσαν στην υπόγεια αίθουσα. Εκεί ήταν το τέλος της πορείας του.
Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών βρέθηκαν σωροί από κουκκιά, μια μικρόσπερμη ποικιλία, όμοια με τα Αιγυπτιακά φούλια και αρκετά λούπινα (λαθούρια). Τα κουκκιά αυτά έχουν τοξικές ιδιότητες κι όταν τρώγονται προκαλουν αέρια, δυσπεψία, άμβλυνση αισθήσεων που φθάνει μέχρι ζάλης και παραισθήσεων με αλλεργικά σύνδρομα (κυαμίαση). Τις ίδιες ενέργειες προκαλούν και τα λούπινα, οι αρχαίοι θέρμοι, όταν τρώγονται χλωροί (λαθυρισμός).Έτσι, με τη χαλάρωση των αισθήσεων, που έφτανε συχνά στο βαθμό της ζάλης και της ακαταληψίας, δημιουργούνταν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την επικοινωνία με τις ψυχές των νεκρών.

Στην ανασκαφή της κεντρικής αίθουσας των ειδώλων, εκτός από πολλά άλλα ευρήματα, βρέθηκαν επίσης μια μάζα από σιδερένιους τροχούς κάποιας συσκευής, ένας μεγάλος χάλκινος λέβητας και γύρω σκορπισμένοι χάλκινοι τροχοί τροχαλίας και καστανιέτες. Ανήκουν σ' ένα σύστημα μηχανής (τροχαλίας) που μπορούσε να ανεβάζει και να κατεβάζει ένα σημαντικό βάρος. Τούτο προκύπτει όχι μονάχα από τους δυνατούς τροχούς, αλλά κι από τα ανάσπαστρα, τους τροχούς δηλαδή που σφάλιζαν την τροχαλία από την παλινδρόμηση. Η φύση και η θέση του ευρήματος στο βάθος της αίθουσας, εκεί όπου εμφανίζονταν τα είδωλα, μαρτυρούν ότι η μηχανή αυτή προοριζόνταν για την κάθοδο των ειδώλων από την οροφή της αίθουσας με τη βοήθεια του μεγάλου χάλκινου λέβητα. Για το σκοπό αυτό οι εξωτερικοί τοίχοι με το μεγάλο πάχος (3,30μ.) θα έκρυβαν τους μυστικούς διαδρόμους, στους οποίους μπορούσαν να κυκλοφορούν αόρατοι οι ιερείς.

Μεταξύ των δύο εξωτερικών επιφανειών κάθε τοίχου σχηματίζονταν μέσα στο πάχος των τοίχων, διάδρομοι πλάτους 1,50 ή 2,40 μ. Από τη θέση αυτή ή από την οροφή με τη βοήθεια της τροχαλίας κατέβαιναν κι ανέβαιναν τα σκηνοθετημένα είδωλα των νεκρών και συνομιλούσαν με τους χρηστηριαζόμενους. Φεύγοντας ο επισκέπτης φαίνεται ότι δεν ακολούθησε τον ίδιο δρόμο, για να μην συναντήσει τους άλλους επισκέπτες που διέμεναν στα δωμάτια του βόρειου διαδρόμου ή της αυλής. Ύστερα, ήταν ανάγκη να καθαριστεί από το μίασμα των νεκρών.

Τα  στοιχεία τα πήραμε από τον Ostria σε μια δημοσίευση που έχει κάνει και τον ευχαριστούμε.

________________________________________________