Καρναβάλι στην ανατολική Μακεδονία

 

Δράμα

Στην Καλή Βρύση οι «Μπαμπού γέροι» κρατάνε σακίδια με στάχτη. Όταν το κέφι ανάβει, σακίδια και περιεχόμενο εκτοξεύονται στους περαστικούς.

 

Σέρρες

Στο νομό Σερρών. στην Αγία Ελένη, τη Δευτέρα της Τυρινής συναντάμε το έθιμο του «καλόγερου». Τη γιορτή αυτή αρχίζουν οι Αναστενάρηδες με απόκρυφη μυσταγωγία και συμμετέχουν και οι μίμοι, οι οποί­οι συγκροτούν το Θίασο: ο Βασιλιάς. το Βασιλόπουλο, ο καπιστράς. ο καλόγερος, η νύφη, η μπάμπω και το εφταμηνίτικο, οι γύφτοι με την αρκούδα και, τέλος, οι Κουρούτζηδες (φύλακες). Αφού ο θίασος του Καλόγερου επισκεφθεί όλα τα σπίτια του χωριού, συγκεντρώνονται όλοι οι κάτοικοι στην πλατεία, όπου γίνεται η προετοιμασία του συμβολικού αγρού για τη σπορά και ακολουθεί η σκηνή του θανάτου και της ανάστασης του πρωταγωνιστή Καλόγερου. Μόλις αναγγελθεί η ανάσταση του πρωταγωνιστή, ο θίασος αρχίζει κυκλικό χορό γύρω από το συμβολικά σπαρμένο χωράφι, με τον Βασιλιά Σπορέα στην κορυφή του χορού. Μετά το χορό ο Αναστενάρης δίνει τις ευ­χές του και το πλήθος, ευχόμενο «κι από του χρόνου», διαλύεται.

Η λαϊκή αυτή θρακική λατρεία παρουσιάζει επίσης εμφανή τα γνωστά στοιχεία του αρχαίου Διονυσιασμού.

Οι ερευνητές του εθίμου βλέπουν τα πάθη και την ανάσταση του Καλό­γερου ως επιβίωση από τα πάθη του θεού Διονύσου.

 

Καρναβάλι στη Θράκη

 

Διδυμότειχο

Πραγματοποιείται αναβίωση του εθίμου του «Μπέη», που περιέχει διο­νυσιακά στοιχεία και έχει σατιρικό χαρακτήρα. Ο Μπέης είναι ώριμος άντρας με μουστάκι, ντυμένος με «γούνα», βαμμένος με κοκκινάδι, πολλά στολίδια, μαύρο φέσι, μπότες και φέρει μαζί του ραβδί, πιστόλια και ναργιλέ. Μέσα από αυτή την αναπαράσταση σατιριζόταν η τουρκική κατοχή και η ανέχεια της εποχής εκείνης.

Προηγείται όλων ο τελάλης, ακολουθεί η φρουρά του Μπέη, έπειτα ο ίδιος, οι αυλικοί και οι γεωργοί. Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώ­πων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών και στον αυτοσχεδιασμό. Αφού τελειώσει η «γύρα» του μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπι­κών εργασιών (όργωμα, θερισμός) από τους γεωργούς. Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής πάλης στο Μεσοχώρι, ο κόσμος μαζεύεται στις ταβέρνες και μαζί με το προσωπικό του Μπέη πίνει και διασκεδάζει με παραδοσιακά όργανα της περιοχής.

 

Ξάνθη

Εδώ αναβιώνει το παλιό έθιμο «Το χάψιμο του Τζάρου». Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο «Τζάρος» ή η «Τζάρους», κατά τους κα­τοίκους της Ανατολικής Θρακής, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώ­πινο ομοίωμα, τοποθετημένο πάνω σε ένα σωρό από πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καιγόταν στο κέντρο αλάνας, πλα­τείας ή σε υψώματα για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Το έθι­μο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του ομώνυ­μου συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη γέφυρα του ποτα­μού Κόσυνθου της Ξάνθης. Η ονομασία «Τζάρος» προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο που δημιουργούσε η καύση του θάμνου «τζ,τζ,τζ...». Μετά την ολοκλήρωση του εθίμου, ακολουθεί ένα φαντασμαγορικό θέαμα με πυροτεχνήματα.

________________________________________________________
Ταξιδεύοντας με το Voltagr και συνταγές από το VoltaKoyzina