ΚΑΛΥΜΝΟΣ

Έκταση 111 τετ. χλμ. Μήκος ακτών: 96χλμ. Μέγιστο υψόμετρο 676 μ.

Είναι το τέταρτο σε μέγεθος νησί των Δωδεκανήσων και βρίσκεται 6 ν.μ. βόρεια από την Κω και 1 ν.μ. ΚΑ από τη Λερό. Το έδαφος του είναι ορεινό. Ανάμε­σα στα υψώματα του σχηματίζονται δύο εύφορες κοιλάδες. Εκεί έχουν αναπτυχθεί οι σημαντικότεροι οικισμοί του, η Κάλυμνος η Πυθία και το Βαθύ. Κάστρα, κατάλοιπα οχυρώσεων, αρχαιολογικά ευ­ρήματα, εκκλησίες μαρτυρούν τη συνεχή παρουσία της Καλύμνου στο χώρο του Αιγαίου. Οι φυσικές της καλλονές - σπήλαια, όμορφες ακρογιαλιές, παρ­θένα φύση την κάνουν ένα μικρό παράδεισο. Η Κάλυμνος είναι γνωστή ως το νησί των σφουγ­γαράδων μιας και μεγάλο μέρος των κατοίκων ασχολείται με τη σπογγαλιεία. Ανάμεσα στις άλλες εκδηλώσεις που γίνονται στο νησί, κάθε χρόνο το Πάσχα στην κεντρική του πλατεία γίνεται γλέντι με άφθονο κρασί και φαγη­τά (προφέρεται το παραδοσιακό μουούρι, αρνί γεμιστό με ρύζι και μυρωδικά) και χορεύεται ο πε­ρίφημος «χορός του βουτηχτή». Παλιά πρωτεύουσα του νησιού ήταν το Χωριό. Βρίσκεται στους πρόποδες κάστρου χτισμένου από τους Ιωαννίτες ιππότες.

Σημερινή πρωτεύουσα είναι η Πόθια η Κάλυμνος, που χρονολογείται περίπου από το 1850, όταν εγκαταστάθηκαν εδώ οι κάτοικοι του Χωριού. Είναι χρισμένη αμφιθεατρικό και τα έντονα βαμμένα σπίτια της κατηφορίζουν στις πλαγιές μέχρι το λιμάνι με τα καΐκια και τις ψαρόβαρκες. Στην παραλία βρίσκεται η εκκλησία του Χριστού η Σωτήρα με τοιχογραφίες και παλιές εικόνες Το τέμπλο της είναι έργο του γνωστού γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά.

Άλλοι οικισμοί της Καλύμνου είναι το Βαθύ, χρισμένο σ' εύφορη κοιλάδα κατάφυτη από εσπεριδο­ειδή και το Μετόχι στα νοτιοανατολικά του νησι­ού. Στα βόρεια βρίσκεται ο Εμπορειός, μικρό ήσυχο χωριό.

Στα δυτικά θα συναντήσετε τους οικισμούς Μασούρι. Μυρτιές, Καμάρι και Πάνορμο, όπου θα γευτείτε θαλασσινές λιχουδιές όπως οι φούσκες, και οι χταποδοκεφτέδες. Στο δρόμο για τον Πάνορ­μο σώζονται υπολείμματα από την τρίκλιτη βασιλι­κή εκκλησία του Χριστού της Ιερουσαλήμ, που χτίστηκε γύρω στον 6ο αιώνα μΧ., στη θέση όπου υπήρχε αρχαίο ιερό αφιερωμένο σιη λατρεία του Δήλιου Απόλλωνα.

Στα νότια του νησιού βρίσκονται οι Βοθύνοι και τα Βλυχάδια, δύο παραδοσιακά χωριουδάκια που συνδυάζουν το ορεινό ύψωμα με τη βοτσαλωτή πα­ραλία και φιλοξενούν πολλά αξιοθέατα, τα οποία αποτελούν πόλο έλξης πολλών επισκεπτών κάθε χρόνο. Από το σπήλαιο της Κεφάλας, τις γυναικείες Μονές του Αγίου Σάββα και της Αγίας Αικατερί­νης, την αντρική Μονή του Αγίου Κυπριανού, μέ­χρι τις δύο εκθέσεις - μουσεία, το "Μουσείο θαλασ­σίων Ευρημάτων Βαλσαμιδη" και το Λαογραφικό Μουσείο "Καλύμνικο Σπίτι. Το "Καλύμνικο Σπίτι" βρίσκεται στην αρχή του δρόμου προς τον Άγιο Σάββα, ενώ το "Μουσείο θαλασσίων Ευρημάτων" στα Βλυχάδια.

Βορειοδυτικά της πρωτεύουσας βρίσκεται το Πέρα Κάστρο, που λέγεται και κάστρο της Χρυσοχεριάς, γιατί στο εσωτερικό του υπάρχει μια εκκλησούλα με την εικόνα της Παναγιάς με επιχρυσωμένα χέρια. Βορειοανατολικά της Πόθιας, στους πρόποδες του λόφου Φλασκά, βρίσκεται το σπήλαιο των Επτά Παρθένων ή Άντρο των Νυμφών (μη επισκέ­ψιμο).

Άλλα σπηλαία είναι των Σκαλιών, 100 περίπου μέτρα από το χωριό Σκάλια, στα βόρεια του νησιού, με πλούσιο διάκοσμο αλλά δύσβατο και το σπήλαιο της Κεφαλάς ή Τρύπας Κεφάλας στα νότια του νησιού (επισκέψιμο, η πρόσβαση σ' αυτό γίνεται κυρίως με πλοιάριο).

Σια θερμά. 1 περίπου χιλιόμετρο νότια της Πόθιας, υπάρχουν ραδιούχες πηγές που ενδείκνυνται για αρθρίτιδες και ρευματοπάθειες. Τα θερμά έχουν λουτρικές εγκαταστάσεις, δωμάτια νια την παραμονή των επισκεπτών και ειδικευμένο προσωπικό για την εξυπηρέτηση τους.

ΜΟΥΣΕΙΑ

ΜΟΥΣΕ10 ΚΑΛΥΜΝΟΥ Πόθια, Αρχοντικό μέσα 19ου αι. Οικογένειας Βουβάλη, Τηλ. 22430 23113

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πόθια, Τηλ. 22430 51361

ΠΩΣ ΘΑ ΦΤΑΣΕΤΕ

Με φεριμπότ από Πειραιά  Λιμεναρχείο Τηλ. 210 4147800-101. Πρακτορεία: Αθήνα, Τηλ. 210 8919800. Πειραιάς, Τηλ. 210-8919800,4119171/5,4121172, 4121181. Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2310 560800. Με υδροπλάνο από Λαύριο, Πάρο, Σαντορίνη, Ίο, Μύκονο και Κω. Πληροφορίες:  Τηλ. 210 9402012 ή 801 11 800 600,

Με υδροπτέρυγα από άλλα νησιά της Δωδεκα­νήσου και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Σάμος, Ικαρία, Χίος, Λέσβος!.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ:

Δημοτικός Οργανισμός Τουρισμού: 22430 09056
Λιμενικό Πρακτορείο:     22430 28777

Πρακτορείο Υδροπλάνων
(Λιμάνι):  22430-28186,

Λιμεναρχείο:  22430-29304,24444

Αστυνομία:  2243029301

Δήμος:  2243059141

Ταξί:     2243029555

Γενικό Νοσοκομείο:       22430 29683

Ο.Τ.Ε. – 2243029599 - 29 699

Το Χωριό και το Κάστρο

Κτισμένο σε απόσταση από τη θάλασσα για να προστατεύεται από τις επιθέσεις των πειρατών, το Χωριό ήταν κάποτε η πρωτεύουσα του νησιού. Στις μέρες μας ζουν εκεί περίπου 3.000 άνθρωποι και είναι ο δεύτερος σε πληθυσμό οικισμός. Βορειοανατολικά του Χωριού, βρίσκεται το βυζαντινό Κάστρο. Οικοδομήθηκε τον 11ου μ.Χ. αιώνα και επισκευάσθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα. Αποτέλεσε το οικιστικό κέντρο της μεσαιωνικής Καλύμνου, απ' όπου ξεκίνησε την επέκταση του ο οικισμός της Χώρας. Στο εσωτερικό του σώζονται δέκα εκκλησίες με τοιχογραφίες 15ου-16ου αιώνα. Η ανάβαση εκεί είναι κοπιαστική και ο δρόμος ξεκινά από το Χωριό.

Το Βαθύ

Φεύγοντας από την Πόθια και ακολουθώντας νοτιοανατολική κατεύθυνση μια πράσινη πινελιά στο άγονο τοπίο των βράχων. Είναι το Βαθύ με την εύφορη κοιλάδα, γεμάτη εσπεριδοειδή. Πλημμυρισμένα από αρώματα λεμονιών, πορτοκαλιών και μανταρινιών τα μεγάλα σπίτια της περιοχής απολαμβάνουν τη γαλήνη του τόπου. Προχωρώντας προς τη θάλασσα, θα συναντήσετε το φυσικό λιμανάκι της Ρίνας που είναι και το αξιοθέατο της περιοχής. Το μικρό φιόρδ μοιάζει βγαλμένο από ελληνική ταινία του ’70. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το καρνάγιο του Νομικού. Ο ι­διοκτήτης του είναι πρόθυμος να σας προσφέρει καφέ και πληροφορίες για τα καΐκια του νησιού.

Παραλίες

Σε απόσταση 5 χλμ. α­πό την Πόθια είναι ο καταπράσινος Πάνορ­μος, και η περιοχή μετά τον Ιούλιο γεμίζει από κόσμο α­φού οι παραλίες διαδέχονται η μία την άλλη. Το Καντούνι και τα Λινάρια, με άμμο και βότσαλο βρίσκονται λίγο πριν από το συμπαθητικό λιμανά­κι του Μελιτσάχα. Ωραία και ήσυχη παραλία με καθαρά νε­ρά είναι τα Βλυχάδια, ωστό­σο η πιο δημοφιλής παραλία του νησιού είναι αναμφισβή­τητα ο Πλατύς Γιαλός: Με πο­λύ ψιλό χαλίκι και με αρκετά μεγάλο μήκος, προσφέρεται όλες τις μέρες του Αυγούστου γιατί ακόμα και τότε μπορεί­τε να απλώσετε τις πετσέτες σας αρκετά μακριά από τους υπόλοιπους. Κοντά στην Πό­θια θα βρείτε και τον Εμπο­ρείο.

Πιο ερημικές παραλίες θα βρείτε προς τα Αργινώντα και στην Παλαιόνησο. Για να πά­τε στη δεύτερη θα πρέπει να οδηγήσετε για περίπου μισή ώρα από την Πόθια: Εκεί που τελειώνει η άσφαλτος, ξεκινά χωμάτινος δρόμος με κλειστές στροφές και αρκετές λακ­κούβες που περνά ανάμεσα στα βουνά με την άγρια ο­μορφιά. Εκεί που τελειώνει ο δρόμος ξεκινά μονοπάτι που διαγράφεται ξεκάθαρα, περ­νά παράλληλα από τις αυλές των σπιτιών και σε κάποιο σημείο μέσα απ’ αυτές. Τα σπί­τια με τις πόρτες και τα πα­ραθύρια ανοιχτά μαρτυρούν την ύπαρξη ντόπιων, αλλά γύρω-τριγύρω ούτε άνθρωπος! Ύστερα από δέκα λεπτά το μονοπάτι καταλήγει στην παραλία και σας δικαιώνει για τον κόπο σας. Στη μία πλευ­ρά είναι το αραξοβόλι για λί­γα ψαροκάικα και στην άλλη μια ήσυχη παραλία με χοντρό βότσαλο και ίσκιο από τα δέ­ντρα δίπλα στο νερό.

Το Σπήλαιο στην Κεφάλα

Στην Κάλυμνο υπάρχουν συνολικά έξι σπήλαια, όμως το μοναδικό που είναι επισκέψιμο βρίσκεται στην περιοχή Κεφάλα. Από το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης ακολουθείτε νοτιοδυτική κατεύθυνση και ύστερα από 2 χλμ. φτάνετε στο σημείο όπου θα αφήσετε το όχημα σας. Έπειτα από πεζοπορία 10’ αντικρύζετε το Σπήλαιο, περπατάτε στο στενό μονοπάτι και ύστερα από περίπου 20’ φτάνετε πολύ κοντά στους εντυπωσιακούς σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Κομμάτια του Σπηλαίου φωτίζονται τμηματικά και θυμίζουν μικρά έργα τέχνης.

Το εργαστήρι επεξεργασίας σφουγγαριών

Λίγο πιο μακριά από την περιοχή Λαφάσι, βρίσκεται η βιοτεχνία επεξερ­γασίας φυσικών σπόγγων «ΚΑΛΥΔΝΑ», με παραγωγή που φτάνει τα 30.000 σφουγγάρια τον χρόνο. Εδώ θα δείτε ό­λα τα εμπορεύσιμα είδη σφουγγαριών (καπάδικα, ματαπάδες, λαγόφυτα, τσιμούχες και μελάθια) και αναλυτικά όλα τα στάδια που περνούν τα σφουγγάρια, πριν καταλήξουν στην αγορά. Η επεξερ­γασία τους αρχίζει μόλις τα βγάλουν από τη θάλασσα. Με συνεχόμενο ποδοπάτημα, κοπάνισμα, πλύσιμο με θαλασσινό νερό και εμβάπτισμα σε υδροχλωρικό ο­ξύ, αφαιρείται η εξωτερική τους μεμβράνη ώστε να απομακρυνθούν τα ξένα σώμα τα από το εσωτερικό τους. Ακολουθεί το ψαλίδισμα και η κατάταξη τους βάσει εί­δους, μεγέθους και ποιότητας. Για να έ­χουν καλύτερη εμφάνιση και να γίνουν πιο λευκά, μπορεί να ποτιστούν με διά­λυμα θειικού οξέος και καυστικής σόδας (περισσότερες πληροφορίες στο τηλέ­φωνο 22430-50.530)

Μουσείο «Βαλσαμίδη»

Βρίσκεται στα Βλυχάδια και είναι μία ιδιωτική συλ­λογή θαλάσσιων ευρημάτων που αξίζει να δείτε. Σε έναν περιποιημένο, μεγάλο χώρο που θυμίζει ασβεστωμένη αιγαιοπελαγίτικη αυλή, θα επισκεφτείτε τρεις αίθουσες, διακριτικά φωτισμένες. Στην πρώτη υπάρχουν όλων των ειδών τα σφουγγάρια και γίνε­ται μια γρήγορη επίδειξη επεξεργασίας τους. Προ­χωρώντας βλέπετε κοχύλια, κοράλλια, όστρακα, με διάφορα σχήματα ή χρώματα με τις ονομασίες τους αναρτημένες. Εντυπωσιακό είναι ένα ναυάγιο αρχαί­ου εμπορικού πλοίου, γεμάτο αμφορείς και άλλα α­ντικείμενα, που έφερε στο φως ο ίδιος ο κ. Βαλσαμίδης. Σε ξεχωριστή θέση υπάρχουν εκτεθειμένα τα ευρήματα από τη μυστηριώδη βυθισμένη πολιτεία της Τελένδου. Στην επόμενη αίθουσα θα δείτε βαλ­σαμωμένους καρχαρίες, μία τεράστια χελώνα καρέτα-καρέτα, διαβολόψαρα, ξιφίες, σαλαχοειδή καθώς και σπάνια είδη αστερίων.

Οι εκκλησίες του νησιού

Τις μεγαλοπρεπείς ενοριακές εκκλησίες της Καλύμνου κοσμούν έργα μεγάλων Καλυμνίων ζωγράφων. Από τις σημαντικότερες είναι η Παναγιά η Χαριτωμένη στη Χώρα (1794) με το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέ­μπλο της. Στην Πόθια παράλληλα με το λιμάνι και πίσω από το Επαρχείο βρίσκεται η Μητρό­πολη του νησιού, ο ναός Σωτήρος Χριστού (1861). Εκεί θα 'χετε την ευκαιρία να δείτε το μαρμάρινο τέμπλο του Χαλεπά. Προχωρώντας προς το κέντρο του λιμανιού και λίγο πριν από την προβλήτα θα δείτε τον ναό του Αγίου Νικολάου (1860-1890), επίσης με μαρμάρινο τέ­μπλο, φερμένο απ’ την Σμύρνη. Η εκκλησία είναι δημιούργημα των ψαράδων του νησιού προς τιμήν του Αγίου. Πολύ μακρύτερα και ακριβώς πάνω από το λιμάνι δεσπόζει ο επιβλητικός ναός του Αγίου Σάββα, με σημαντικές αγιογρα­φίες και πανοραμική άποψη του λιμανιού και της Χώρας.

Καλύμνικο Σπίτι

Μόλις ανοίγει η πόρτα του μουσείου μπαίνε­τε αυτόματα σε μια μηχανή του χρόνου που θα σας γυρίσει δεκαετίες πίσω. Ήθη και έ­θιμα μιας ξεχασμένης εποχής ζωντανεύουν μαζί με την καθημερινότητα της Καλύμνιας γυναίκας (εισιτήριο 2 ευρώ, πρόσβαση και με το λεωφο­ρείο της δημοτικής συγκοινωνίας ή ταξί).
______________________________________________________
Ταξιδεύοντας με το