Μονοδένδρι Ζαγορίου

Το μονοδένδρι ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα χωριά του Ζαγορίου, το 2000 διακρίθηκε στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΧΩΡΙΩΝ» της Αυστριακής οργάνωσης ARGITOLE, και με ρεκόρ στο βιβλίο Γκίνες το 1997 για την βαθύτερη (900μ) και στενότερη (1100μ) χαράδρα του κόσμου.

Αξίζει μια  “VOLTA GR”
-------------------------------------------------------

Κεντρικό Ζαγόρι

Το κεντρικό Ζαγόρι που η ονομασία του σημαίνει «Τόπος πίσω από τα βουνά». Σαν πρώτη στάση το Κοπέσοβο που είναι χτισμένο στην πλαγία ενός λόφου. Τα φαναράκια στην είσοδο του χωριού θυμίζουν γραφικό Ευρωπαϊκό χωριό και βοηθούν να κατηφορίσεις  σιγά σιγά προς την πλατεία. Εκεί αντικρίζεις έναν τεράστιο πλάτανο που επισκιάζει οτιδήποτε υπάρχει γύρω του. Με γραφικές ταμπελίτσες βρίσκεις τους ξενώνες, παλιά αλλά καλοδιατηρημένα αρχοντικά. Η φύση γύρω, τώρα που έχει σκοτεινιάσει, αρχίζει να αγριεύει. Έτσι οι ξενώνες προσφέρονται σαν καταφύγιο μέσα στη νύχτα.

Τα πρωινά σ' αυτά χα χωριά σε κερδίζει η απόλυτη ησυχία. Ένας χώρος αυτοσυγκέντρωσης αλλά και αποτοξίνωσης από την κοσμοσυρροή και το άγχος των αστικών ρυθμών. Τα καλντερίμια με οδηγούν σε γραφικά καφενεδάκι στην πλατεία του χωριού.

Συνεχίζοντας την περιήγησή μας κατευθυνόμαστε προς το μεγαλύτερο χωριό στο κεντρικό Ζαγόρι, το Τσεπέλοβο. Είναι ένα χωριό με τη μεγαλύτερη τουριστική υποδομή. Βρίσκεται στους πρόποδες της Τύμφης,48 χιλιόμετρα έξω από τα Ιωάννινα, χτισμένο σε υψόμετρο 1.080 μ. Το Τσεπέλοβο, αλλά και το Καπέσοβο, καθώς και τα περισσότερα χωριά της περιοχής, έχουν μια μοναδική λαϊκή αρχιτεκτονική, με πετρόχτιστα αρχοντικά και μεγάλες ξύλινες εξώπορτες. Ακόμη και τα καινούργια καταλύματα διατηρούν το ίδιο μοτίβο, με αποτέλεσμα να επικρατεί αισθητικά μια αρμονική ισορροπία στο μάτι του επισκέπτη.

Μπαίνεις στο πρώτο καφενείο που βρίσκεις στο δρόμο σου και γνωρίζεις μερικούς από τους άντρες του χωριού.

Οι γεροντότεροι έχουν τις ιστορίες έτοιμες στο στόμα για τον πρώτο επισκέπτη που θα έχει τη διάθεση να τις ακούσει. Μιλάνε για την ερήμωση των χωριών και για τις συνθήκες ζωής που οδηγούν τους νέους στις πόλεις. Ως παράδειγμα φέρνουν το χωριό Βραδέτο, που στέκεται στο ψηλότερο σημείο του Ζαγοριού. Οι λίγοι ηλικιωμένοι του χωριού αναγκάζονται να φύγουν από εκεί, αφού δεν υπάρχει ζωή στους δύσκολους μήνες του χειμώνα και η πρόσβαση είναι σχεδόν αδύνατη. Παρ' όλο που δεν παύει να είναι ένα ιδιαίτερο χωριό με μοναδική θέα προς το φαράγγι του Βίκου. Γι' αυτό άλλωστε αποκαλείται και «Μπαλκόνι του Ζαγορίου».

Πέρα από τις προσωπικές τους ιστορίες και τα μεταξύ τους πειράγματα, αναφέρονται και στα ιστορικά στοιχεία του χωριού τους.

Ο παλιός οικισμός του Τσεπέλοβου συνενώθηκε μαζί με μικρότερους συνοικισμούς της περιοχής, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το 14ο αιώνα το σημερινό Τσεπέλοβο. Η ανάπτυξη όμως του χωριού σε πολιτισμικό και οικονομικό επίπεδο ήρθε αργότερα, γύρω στο 18ο με 19ο αιώνα. Τα χρόνια εκείνα πολλοί από τους κατοίκους μετανάστευσαν στο εξωτερικό, ασχολούμενοι με το εμπόριο, και ανέβασαν σταδιακά την οικονομία του χωριού. Αυτό είχε αποτέλεσμα την αναβάθμιση της παιδείας, την ανέγερση σχολείων, αρχοντικών, εκκλησιών και γεφυρών. Η πολιτισμική ανάπτυξη του χωριού και η σχέση του με τα γράμματα συνδέθηκαν με τον ερχομό του ποιητή Ιωάννη Βηλαρά και του διαφωτιστή Αθανάσιου Ψαλίδα, που ήρθαν εδώ κυνηγημένοι από τον Αλή πασά

Ακόμη ένα στοιχείο είναι και ο σχεδιασμός ίδρυσης πανεπιστημίου λίγο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση του 1821, στο μοναστήρι του Αϊ. Γιάννη Ρογκοβού. Το μοναστήρι ιδρύθηκε από την αδερφή του αυτοκράτορα Ρωμανού Γ' του Αργυρού, Πουλχερία, το 1028 -1034. Καταστράφηκε και ξαναχτίσθηκε το 1749 από το μοναχό Νικόδημο και ξανά ανακαινίστηκε το 1783. Η μονή του Ρογκοβού βρίσκεται πριν από το Τσεπέλοβο και κοντά στο φαράγγι του Βικάκη και είναι αφιερωμένη στη Γέννηση του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.

Βρισκόμενη στο Τσεπέλοβο κι έχοντας πάρει μια γενική ιδέα της ιστορίας του χωριού, αφήνεις το καφενείο και προχωρείς στην κεντρική πλατεία Εκεί, πέρα από το μεγάλο πλάτανο, υπάρχει μια επιβλητική εκκλησία με καμπαναριό ύψους 16 μέτρων, ο Άγιος Νικόλαος. Ένα «Ζωντανό Μουσείο» αγιογραφίας, όπως το αποκαλούν. Η εκκλησία ανακαινίστηκε το 1786 και αγιογραφήθηκε από Καπεσοβίτες αγιογράφους. Πολλοί ευεργέτες του χωριού φρόντισαν ώστε να υπάρχει η κατάλληλη συντήρηση των μοναδικών αυτών αγιογραφιών, με αποτέλεσμα σήμερα να θεωρείται μνημείο τέχνης.

Είναι μεσημέρι και στα καλντερίμια περπατούν κάθε λογής επισκέπτες. Είναι ένα όνειρο να ανηφορίζεις και να κατηφορίζεις σ' αυτά Βέβαια, για τους λάτρεις του ράφτινγκ και της πεζοπορίας το φαράγγι του Βίκου και τα ποτάμια είναι μία άλλη αίσθηση από αυτή που προσφέρει ένας μικρός περίπατος στο χωριό.

Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες για τους φίλους της ορεινής περιπέτειας. Όπως τα οχτώ παλιά πέτρινα γεφύρια του Βοϊδομάτη στους Κήπους, πεζοπορίες στη Δρακόλιμνη, στον Γυφτόκαμπο. Γα πέτρινα σκαλοπάτια της Σκάλας του Βραδέτου και πολλά άλλα.

Υπάρχουν και άλλα γραφικά χωριά στη γύρω περιοχή που αποτελούν μοναδικούς ταξιδιωτικούς προορισμοΰς. Το Κουκκούλι, με αρχοντικά όπως του Πλακίδα και μουσείο με πλούσια συλλογή φυτών της χαράδρας του Βίκου, το χωριό Κήποι με πολλά ποτάμια να υπάρχουν γύρω από αυτό, και το Δίλοφο, ένα από τα ωραιότερα χωριά, ξεχασμένο στο χρόνο, με παραδοσιακά καλντερίμια και εντυπωσιακά αρχοντικά.

Το Τσεπέλοβο και τα γύρω χωριά είναι πράγματι ένας Θησαυρός κρυμμένοι πίσω από τα βουνά.
----------------------------------------------------------------------
Βοϊδομάτης

Τραχείς βράχοι, παγωμένα νερά και ολόδροσα πλατάνια στήνουν ένα αλη­σμόνητο σκηνικό. Που γίνεται μοναδικό, αν προσθέσεις τα υπέροχα χωριά πάνω από το φαράγγι του Βίκου.

Ο τόπος είναι ιστορικός και υπέροχος Τα Ζαγοροχώρια δεν χρειάζονται ιδιαίτε­ρες συσταθείς. Ούτε και το φαράγγι του Βίκου, άλλωστε, το ελληνικό Γκραν Κάνιον, όπως λέγεται. Το φαράγγι, που οι πλαγιές του σε ορισμένα σημεία φτάνουν τα 1000 μέτρα, μαζεύει το νερό από τις γύρω θεόρατες βουνοκορφές. Το καλοκαίρι, που τα νερά χαμηλώνουν και η ορ­μητικότητα τους έχει μειωθεί σημαντι­κά, ο Βοϊδομάτης προσφέρεται για μύη­ση στο ράφτινγκ ή για καγιάκ.

Η διαδρομή της 1,5 ώρας, περί τα 10 χλμ.. που αρχίζει από τη γέφυρα της Αρί­στης, τερματίζει στην υπέροχη γέφυρα της Κλειδωνιάς. Οι γύρω ταβέρνες θα σας εξασφαλίσουν την ταχύτατη αναπλήρω­ση των θερμίδων που κάψατε. Το τοπίο είναι μοναδικό υπέροχα κρύα νερά που αναβλύζουν, καταπράσινα πλατάνια, κι από πάνω υψώνονται οι αιώνιες γκρίζες κορυφές, φύλακες και απόρθητα τείχη. Τόσο απόρθητα, που βάφτισαν την πε­ριοχή με το όνομα «Πέρα από το βουνό» - γιατί αυτό σημαίνει Ζαγόρι.

Περιπλανηθείτε στα μονοπάτια που παλιά αποτελούσαν τη μοναδική σύνδεση με τον έξω κόσμο για τα περισσότε­ρα από τα 46 χωριά. Αναπνεύστε το οξυ­γόνο του εθνικού δρυμού Βίκου, Αώου. ρεμβάστε στις πλακόστρωτες πλατείες των χωριών, θαυμάζοντας τα υπέροχα πέτρινα κτίρια. Πάπιγκο. Τσεπέλοβο, Βραδέτο. Αρίστη, ονόματα χωριών που φύ­τρωσαν στο βράχο, άνθησαν από τον κόπο των κατοίκων τους. οι οποίοι ταξίδευαν σαν εργατικές μελισσούλες στα Βαλκά­νια, φυλλορρόησαν από την αστυφιλία και την εγκατάλειψη, αλλά κατάφεραν να ξανασταθούν στα πόδια τους χάρη στην ομορφιά τους και την επινοητικό­τητα των νέων κατοίκων τους Τα καλο­καιρινά πανηγύρια δίνουν την ευκαιρία στους ξενιτεμένους να ξανασυναντηθούν και να γιορτάσουν στον τόπο τους. Μη χάσετε την ευκαιρία για κλαρίνα ηπει­ρώτικα στο φυσικό τους περιβάλλον.

_____________________________________________