Έκταση: 842 τετ. χλμ. Μήκος ακτών: 213 χλμ. Απόσταση από Πειραιά: 146 ν.μ.

Η Χίος, 27 ναυτικά μίλια νότια της Λέσβου, είναι το μεγαλύτερο νησί του ομώνυμου νησιώτικου νομού που περιλαμβάνει Επίσης τις Οινούσες, τα Ψαρά και πολλά άλλα νησιά Επί το πλείστον ακατοίκητα. Σύμφωνα με την παράδοση το όνομα της πήρε από τη Χιόνη, κόρη του Οινοπίωνος, οικιστού του νησιού. Η Χίος έχει πλούσια ιστορία με διαστήματα μεγά­λης πολιτιστικής και πνευματικής ανάπτυξης. Κα­τά την περίοδο που έζησαν στο νησί οι Ίωνες. Η Χίος οδηγήθηκε σε μεγάλη ακμή και ήταν σπουδαίο κέντρο εμπορίου και τεχνών. Ο «χρυσός αιώνας» της ακμής της συμπίπτει με τον 6ο αι. πχ. Το εμπόριο, η ναυτιλία και οι τέχνες φτάνουν σε μεγάλη άνθηση και συσσωρεύεται ση­μαντικός πλούτος στο νησί. Από τον 7ο αι. μΧ. και μετά, υπέστη πολλές αραβι­κές επιδρομές και μόλις τον 11ο αι, οργανώθηκε η άμυνα του νησιού και εξασφαλίστηκε ησυχία. Μετά την τυραννική διοίκηση του νησιού από τούς Γενουάτες 11346 -15661 περιέρχεται οριστικά στους Τούρκους το 1566, που της παραχωρούν πολλά προνόμια, όπως απαλλαγή από τον επαχθή φόρο του παιδομαζώματος και από τη δεκάτη απαγόρευση του βίαιου εξισλαμισμού των Χίων χριστιανών και αναγνώριση των διαθηκών και άλ­λων δικαιοπραξιών που συντάσσονται από τους Χριστιανούς, Χάρη στα προνόμια αυτά, η Χίος γνωρίζει νέα εμπορική ακμή αλλά και πνευματική άν­θηση, εξελίσσεται δε το νησί στη μεγαλύτερη αγορά του Αιγαίου, με εξαγωγές βαμβακιού, μεταξιού αλλά κυρίως της μαστίχας σε πολλές πόλεις του Εύξεινου Πόντου, της Ρωσίας, της Ολλανδίας, κ.α.

Με την ίδρυση της Σχολής της Χίου και τον εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης της (1791-1822), γί­νεται σπουδαίο πνευματικό κέντρο. Αξίζει να ανα­φερθεί ότι, στο πρόγραμμα των μαθημάτων της πε­ριλαμβάνονταν η διδασκαλία της γαλλικής γλώσ­σας, της ζωγραφικής, της χημείας και της ναυτικής τέχνης,

Η περιπέτεια της Χίου κατά την περίοδο του Αγώ­να (1821) είχε τραγικά αποτελέσματα για το νησί. Το 1822 με την εξέγερση, οι μεν Τούρκοι κάτοικοι αναγκάστηκαν να κλειστούν στα κάστρα, άλλοι όμως προερχόμενοι από τις απέναντι ακτές αποβι­βάστηκαν στά παράλια του νησιού και η καταστο­λή του κινήματος υπήρξε φρικιαστική, με χιλιάδες νεκρούς, γενική λεηλασία και πλήρη καταστροφή του οικονομικού συστήματος. Αλλά και η πολιτιστική κληρονομιά υπέστη επίσης φοβερό πλήγμα.

Το δεύτερο μεγάλο πλήγμα ήρθε το 1881.Ο σεισμός της χρονιάς αυτής άφησε χιλιάδες νεκρούς και υπο­βάθμισε ακόμα περισσότερο την αρχιτεκτονική κληρονομιά της Χίου.

Η Χίος απελευθερώθηκε την 11 Νοεμβρίου 1912 και μετά από δίμηνη σκληρή αντίσταση του τουρκικού στρατού, ενσωματώθηκε με το υπόλοιπο Ελληνικό κράτος.

Η σημερινή πρωτεύουσα της Χίου, (Χίος ή Χώρα), διατηρεί στοιχεία από την παλιά γενική διάταξη των δρόμων, ελάχιστα όμως ερείπια απόμειναν από τον οικισμό που εντυπωσίαζε τούς ταξιδιώτες το 18ο αιώνα.

Η νεότερη πόλη έχει άλλο χαρακτήρα με νεοκλασικά μεγάλα κτίρια και λιμάνι με εμπορική κίνηση. Το κάστρο στη βόρεια άκρη της πόλης, έπαιζε ση­μαντικό ρόλο στη Μεσαιωνική και νεότερη ιστορία της Χίου, σαν κέντρο πολιτικής και στρατιωτικής Διοίκησης.

Αξιόλογη είναι η βιβλιοθήκη Κοραή, μια από τις πιο σημαντικές στην Ελλάδα με 95.000 τόμους, ση­μαντικά χειρόγραφα με πολλά στοιχεία από την ιστορία του νησιού.

Το νησί χαρακτηρίζεται από την ιδιαιτερότητα των οικισμών του, τα Μεσαιωνικά Χωριά - Φρούρια που δημιουργήθηκαν το 14ο και το 15ο αιώνα. Αλλά χαρακτηριστικά του νησιού είναι: Στον Κάμπο τα πετρόχτιστα αρχοντικά με καταπράσινους κήπους και πορτοκαλεώνες. Τα γραφικά ψαροχώρια όπως ο Βροντάδος, ο Παντοκιός και ο Λαγκαδάς. Οι όμορφες παραλίες στα Καρδάμυλα. Τα ορεινά τοπία με σπάνιες ομορφιές στη Βολισσό, όπως το βενε­τσιάνικο κάστρο και το ιστορικό μοναστήρι του Αγί­ου Γεωργίου.

Μαγευτικά τοπία λίγο πριν τη Νέα Μονή μέσα 11ου αι. Τα χωριά με αναλλοίωτο το μεσαιωνικό τους χαρακτήρα στον Αναβατό, στα Αυγώνυμα και στα Μαστιχοχώρια. Σπήλαια, όχι πολύ μεγάλο, αλλά εξαιρετικής ομορ­φιάς και ξεχωριστού ενδιαφέροντος είναι το Σπήλαιο Συκιάς Ολύμπων, το Σπήλαιο Συκιάς Λιθίου και το Σπήλαιο του Αγίου Γάλακτος

Μαστιχοχώρια

Ομάδα από είκοσι χωριά στο νότιο μέρος του νησι­ού, Μερικά απ' αυτό είναι το Πυργί, τα Αρμόλια, οι Ολύμποι, τα Μεστά. η Καλλιμασιά, η Καλαμωτή, κ.ά. Η περιοχή αυτή είναι ίσως η μοναδική στον κόσμο όπου ευδοκιμεί ένα είδος σκίνου (θάμνου) από το χυμό του οποίου παράγεται η μαστίχα με τη διαδικασία του κεντήματος δηλαδή με τις τομές που προξενούνται στον κορμό του θάμνου, από τις οποίες ρέει ο χυμός.

Χαρακτηριστική η αρχιτεκτονική των χωριών, κά­στρα που στην ώρα του κινδύνου έκλειναν για την προστασία των κατοίκων από τις επιδρομές, σήμε­ρα εξασφαλίζει τους πιο ζεστούς μήνες του καλο­καιριού, όταν ο κάμπος κυριολεκτικά καίγεται, δροσιά μοναδική.

Πυργί

Το Πυργί, όπως και τα χωριά Μεστό, Ολύμποι και Καλαμωτή, διατηρεί τα χαρακτηριστικά ενός οχυρωμένου μεσαιωνικού οικισμού. Επιπλέ­ον, σχεδόν αποκλειστικά συναντιέται στο χωριό αυτό η τεχνική του Ξυστού στη διαμόρφωση των προσόψεων των σπιτιών. Η τεχνική αυτή συ­νίσταται στην επιχείρηση των προσόψεων με ασβεστοκονίαμα που περιέχει μαύρη άμμο, στη συνέ­χεια γίνεται το ξύσιμο της ασβεστωμένης επιφάνει­ας, έτσι ώστε να σχηματίζονται ασπρόμαυρα γεωμε­τρικά διακοσμητικά θέματα.

Ολύμποι:

Τα χωριό Ολύμποι περιλαμβάνεται επί­σης στους μεσαιωνικούς οικισμούς της Χίου. Ενδιαφέρουσα είναι η κοινοτική Τράπεζα των Ολύ­μπων, κοινόχρηστο κτίσμα για τα γλέντια των γό­μων.

Από τις εκκλησίες του χωρίου παρουσιάζουν ενδια­φέρον η Αγία Παρασκευή με ξυλόγλυπτο τέμπλο και ιδιότυπη κάτοψη και η Αγία Θεοδοσία (με τοιχογραφίες στην κόγχη του ιερού, του 17ου ή 18ου αιώνα.

Μεστά:

Τα Μεστά είναι ένα εντυπωσιακό χωριό από αρχιτεκτονική άποψη, γιατί παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά ενός οχυρωμένου μεσαιωνικού οι­κισμού, με μορφή εντελώς κλειστή και συμπαγή. Τα σπίτια είναι λιθόκτιστα και θολοσκέπαστα, κολ­λημένα το ένα δίπλα στο άλλο. Οι δρόμοι, πολύ στενοί, περιορίζονται στους απο­λύτως απαραίτητους.

Στο κέντρο του οικισμού υπάρχει αμυντικός πύρ­γος. Οι τοίχοι των σπιτιών της περιμέτρου διαμορ­φώνουν το εξωτερικό αμυντικό τείχος του οικι­σμού,

Αρμόλια:

Το χωριό αν και παλιό διατηρούνται ερείπια και κάποια τόξα πάνω από τους στενούς δρόμους έχει εξ ολοκλήρου σχεδόν ανανεωθεί. Στο ναό της Παναγίας Ευρετούδαινας σώζεται αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο και στον άγιο Δημή­τριο, κιονοστήρικτο ψηλό κωδωνοστάσιο, λαϊκής αρχιτεκτονικής. Στα Αρμόλια υπάρχει δραστηριότητα κεραμικής.

ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ  ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μιχάλων 10, Πόλη Χίου, Τηλ. 22710 44239

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (Μετζητιέ, Τζαμί) Πόλη Χίου, Τηλ. 22710-26866

ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΕΑΣ ΜΟΝΗΣ ΧΙΟΥ Τηλ. 22710-79370, 79371

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στεφάνου Τσούρη 20, Πόλη Χίου, Τηλ. 22710-44139,44140,

ΠΑΛΑΤΑΚΙ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΙ (15οςαι. μΧ.) Τζων Κένεντυ 6, Πόλη Χίου, Τηλ. 22710-22819

ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΟ & ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ  και ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΑΡΓΕΝΤΗ Βιβλιοθήκη Χίου "Κοραής", Κοραή 2, Πόλη Χίου, Τηλ.22710 44246

ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΥ ΟΜΙΛΟΥ Βροντάδος, Τηλ. 22710 92234

ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μάρμαρο, Καρδάμυλα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Πυργί ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Σιδηρούντα ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ (14ος-18ος αι.)

Πόλη Χίου ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΕΤΙΑΝΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΣΙΔΩΡΟΥ (μέσα 15ου αι.) Πόλη Χίου ΕΚΚΛΗΕΙΑ ΑΠΩΝ ΒΙΚΤΩΡΩΝ (τέλος 19ου αι., Μητρόπολη)

Πόλη Χίου ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ (14ος αι.) και ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Πυργί ΤΡΙΚΛΙΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΗ και ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΗ (1833)

Μεστά

ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ Νένητα, Τηλ. 22710 61469

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΡΗΝΑΣ (12^ος -18^ος αι.)

Βαβίλοι, θυμιανά ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ (11ος αι.-1890) Καρυές, Τηλ. 22710 79390

ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΤΗΣ ΚΟΥΡΝΑΣ (1410-1422)

Καρυές

ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΟΥ ΜΕΡΣΙΝΙΔΙΟΥ118871

Βροντάδος

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΟΓΑΛΟΥΣΑΙΝΑΣ (14ος αι.)

Άγιο Γάλα

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΡΙΝΑΡΙΤΗ

και ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ (16ος αι.) Καρδάμυλα

ΠΩΣΘΑΦΤΑΣΕΤΕ:

Αεροπορικώς από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Μυτιλήνη, Λήμνο, Σάμο, Ρόδο

(Τηλ. 80111-44444,210-9666666).

Με φεριμπότ από Πειραιά, Ραφήνα, Θεσσαλονίκη. Με ταχύπλοα από τα άλλα νησιά

του ΒΑ Αιγαίου και από νησιά της Δωδεκανήσου.

Πληροφορίες·.

Λιμεναρχείο Πειραιά, Τηλ. 2104147800-10.

Λιμεναρχείο Ραφήνας, Τηλ 22940-28888,22300,22481

Λιμεναρχείο Θεσσαλονίκης, Τηλ. 2310-531504/5,531507.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ:

Γραφείο Τουρισμού Δήμου Χίου: 2271044389. 44344.

Γραφείο Τουριστικών Πληροφοριών  ΕΝΑ ΧΙΟΣ Α.Ε., 22710-44830/1,

Τουριστική Αστυνομία  22710 44427

Αστυνομία  22710 81537

Ο,Α. Πρακτορείο 22710-24515, 20692,

Ο.Α. Αεροδρόμιο  22710-23998, 29824

ΚΤΕΛ Χίου  22710-24257. 27507

Σταθμός Ταξί  2271041111,43312

Νομαρχιακό Νοσοκομείο  22710 44301/2

Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Χίου 22710-44391, 44333,

Λιμεναρχεία

Χίου Κεντρικό  2271044433, 44434

Μεστά  22710 76239

Καρδάμυλα Τηλ. 22720 23577

Λιμιά (Βολισσός) Τηλ. 22740 21292

Δήμοι Χίου

Χίος  22710-81101,

Βολισσός   2271021911

Βροντάδος  2271093981

Θυμιανά  2271031232

Κολλιμασιά  22710 51900 
Καρδάμυλα  22720-81060
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Η αποκριά στην Χίο
Ενδιαφέροντα είναι τα έθιμα που αναβιώνουν αυτές τις μέρες και στη Χίο.
Ένα από τα ομορφότερα και παλαιότερα έθιμα που αναβιώνει στα Μεστά και στους Ολύμπιους της Χίου την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας είναι ο Αγάς. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο δικαστήριο, από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς χωρίς να καταβάλει κάποιο πρόστιμο. Το έθιμο του Αγά έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία και ανάγεται γύρω στο 1830.
Το τελετουργικό έχει ως εξής. Ο Αγάς, συνοδευόμενος από το επιτελείο του, προσπαθεί να μπει στο χωριό από την παλιά κεντρική σιδερένια πύλη. Οι φρουροί αντιστέκονται, αλλά τελικά καταφέρνει να μπει και