ΚΑΣΟΣ

Έκταση: 66τ.χλμ. Μήκος ακτών 50χλμ. Μέγι­στο υψόμετρο 601 μ.

Η Κάσος είναι το νοτιότερο νησί των Δωδεκανή­σων. Βρίσκεται 3 ν.μ. ΝΔ από την Κάρπαθο και σχετικά κοντά στην Κρήτη, από την οποίαν απέχει μόλις 27 ναυτικά μίλια. Πρώτοι κάτοικοι της θεω­ρούνται οι Φοίνικες. Τ' όνομα της αναφέρεται από τον Όμηρο στον κατάλογο των ελληνικών πόλεων που πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Είναι νησί ορεινό, με απότομες ακτές και λιγοστές παραλίες.

Τον 18ο αιώνα δημιούργησε δικό της στόλο και πλούτισε από το εμπόριο. Έλαβε ενεργό μέρος στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Το Μάιο του 1824 την κατέκαψε ο Τουρκοαιγυπτιακός στόλος. Την καταστροφή ακολούθησε σφαγή των κατοίκων, από τους οποίους μόνο λίγοι επέζησαν. Πρωτεύουσα του νησιού είναι το Φρυ, χτισμένο στο γραφικό κόλπο της Μπούκας. Τα παλιά πέτρινα σπίτια του - πολλά από αυτά είναι πολιά καπετανόσπιτα - απλώνονται αμφιθεατρικά στην πλαγιά και φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. Ανατολικά και πολύ κοντά στο Φρυ βρίσκεται ο Εμπορείος, ο άλλος παραθαλάσσιος οικισμός του νησιού.

Άλλα χωριά της Κάσου είναι η Αγία Μαρίνα, χρισμένη πάνω σε λόφο, 1 μόλις χιλ. νοτιοδυ­τικά του Φρυ και το Αρβανιτοχώρι, νοτιοανατο­λικά της Αγίας Μαρίνας, χτισμένο στη μοναδική κοιλάδα του νησιού.

Σ' απόσταση 2 χιλ. από την Αγία Μαρίνα βρίσκεται το σπήλαιο Σελλάι με εντυπωσιακούς σταλακτίτες και με βάθος 30 μ. και πλάτος 8 μ. Αξίζει να επισκεφτείτε Την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Φρυ κοντά στο λιμανάκι Μπούκα. Την εκκλησία της Παναγίας του Εμπορείου (Γέννηση της Θεοτόκου) στο παλιό λιμάνι. Την εκκλη­σία της Παναγίας στο χωριό Παναγιά. Στο χωριά Αγία Μαρίνα τις εκκλησίες του Χριστού, του Σταυρού και της Αγίας Μαρίνας. Την εκκλησία της Αγίας Τριάδας στο Πόλι. Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου της Βρύσης όπου έχει τρεχούμενο νερά (με τα πόδια 1/2 ώρα από το Φρυ) και 5 λεπτά με το αυτοκίνητο, Το μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου στις Χαδιές, προστάτη του νησιού, το οποίο πρωταρχίστηκε το 1690 σε σημείο που υπέδειξε σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα του "Χρυσοκαβαλλάρη", η οποία βρέθηκε στο βυθό της θάλασσας. Το μονα­στήρι του Αγ. Μάμα (4 χλμ. από το Πόλι). Την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο Αρβανιτοχώρι. Την Ελληνοκαμάρα (σπήλαιο κοντά στην Αγία Μαρίνα, με τα πόδια 20 λεπτά). Τα λείψανα τείχους από το Αρχαίο Πόλι (4ος αι. π.χ.) στο Πόλι. Το νησάκι Αρμάθια (παλιά ήταν κατοικημένο) με το εκκλησάκι της Υπαπαντής. Πολλά παραδοσιακά αρχοντικά καπετανόσπιτα σε όλο το νησί με τους ψηλούς πυλώνες στον αυλόγυρο.

Τοπικές εκδήλωσης:

Πανηγύρι στις 17 Ιουλίου της Αγίας Μαρίνας. Στις 15 Αυγούστου της Πανα­γίας. Στις 2 Σεπτεμβρίου του Αγίου Μάμαντος. Στις 12 Δεκεμβρίου στον Άγιο Σπυρίδωνα στο Φρυ. Σε όλα τα πανηγύρια προσφέρονται παραδοσιακά φαγητά και κρασί Στις 6-7 Ιουνίου Εκδηλώσεις για την τοπική επέτειο του ολοκαυτώματος του 1824,

Παραλίες:

Κοφτερή, στον Εμπορείο, Αμμούα, Αντιπέρατο, Χέλατρο και στο νησάκι Αρμάθεία με σκάφος.

Παραδοσιακές γεύσεις:

Μακαρούνες με σιτάκα. ντολμαδάκια, αρνί γεμιστό με πασπαρά. μένουλες (ψάρια στην αλμύρα), ρόικιο (χόρτο). ελαϊκή (μυζήθρα), μέλι θυμαρίσιο, φρέσκο βούτυρο, στάκα, ξυλικόπιτες, μηζυθρόπιτες, κουλούρες, μοσκοπούγκια και τούρτες (πασχαλινό γλυκό χει­ροποίητο ψύλλο με μυζήθρα.

ΠΩΣΘΑΦΤΑΣΕΤΕ

Με φεριμπότ από Πειραιά (Λιμεναρχείο, Τηλ. 210 4147800-10) και Κρήτη (Λιμεναρχεία: Αγ. Νικολάου, Τηλ. 28410-22312, 22612,90108. Σητείας, Τηλ. 28430 22310). Με αεροπλάνο από Ρόδο, Κάρπαθο (Τηλ. 80111 44444, Ρόδος Τηλ. 22410-24571/5 & 24555, Κάρπαθος Τηλ. 22450 22150).

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ:

Λιμεναρχείο  2245041288

Αστυνομία  2245041222
Δήμος  22450-41277,41400,

Πρώτες βοήθειες  2245041333

ΟΑ Κάσου  2245041555

Αεροδρόμιο  22450 41444

Οι παραλίες του νησιού

Οι νότιες

Η πιο απομακρυσμένη - άρα και αρκετά ήσυχη - παραλία του νησιού είναι η Χέλατρος. Βρίσκεται στο νότιο, ακατοίκητο τμήμα της Κάσου, αλλά η πρόσβαση σε αυτήν είναι εύκολη. Ακολουθήστε την κεντρική άσφαλτο προς τον Νότο και σε 13 χιλιόμετρα θα φτάσετε στην όμορφη παραλία με το βότσαλο και τη θέα στο Λιβυκό Πέλαγος. Η Χέλατρος προτιμάται και από τους ψαροντουφεκάδες, αλλά χρειάζεται λίγη προσοχή, διότι στα ανοιχτά υπάρχουν ρεύματα. Φροντίστε για προμήθειες, καθότι δεν υπάρχει κανένα μαγαζί σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων. Το ίδιο ισχύει και για το Αυλάκι, μια μικρή αλλά κουκλίστικη παραλία στη νότια πλευρά του νησιού, στην οποία όμως μπορείτε να φτάσετε με σκάφος ή από ένα αρκετά δύσβατο μονοπάτι.

Στην... κάτω (Γ)η

Μια σειρά από παραλίες οι οποίες βρίσκονται στη λεγόμενη... «κάτω (Γ)η» - δηλαδή εκεί που είναι τα χωριά και οι οικισμοί. Ο Αντιπέρατος, η Αμμούα (από την άμμο που έχει) με το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου απ’ όπου μπορείτε να απολαύσετε τα καλύτερα ηλιοβασιλέματα του νησιού, το Κατάρτι, η Βρύση στην περιοχή του αεροδρομίου, το παλιό λιμάνι, η Κοφτερή, η Βλύχα και τέλος ο Εμπορειός, η παραλία στην οποία πηγαίνουν όλοι οι παραθεριστές ανεξαιρέτως, τουλάχιστον για μία φορά.

Αρµάθια

Παρθένες παραλίες, χαρακτηρισμένες από πολλούς ως οι ωραιότερες της Μεσογείου, μια μικρή λίμνη που την λένε Κοράκια και μια ιστορία που δεν πρέπει να ξεχαστεί... όλα είναι εδώ. Στα Αρμάθια, το μεγαλύτερο από τα νησάκια που περιτριγυρίζουν την Κάσο, ο χρόνος κυλάει ακόμη πιο αργά. Μπορείτο νησάκι σήμερα να είναι ακατοίκητο, αλλά μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή της Κάσου. Εδώ λειτουργούσαν μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα τα γυψορυχεία, εδώ ζούσαν μέχρι τις αρχές του ’70 κάποιες οικογένειες οι οποίες είχαν πρόβατα, δούλευαν τη γη ή ψάρευαν και ήταν τόσοι, που κατάφερναν να συντηρούν 7 καφενεία! Εδώ, τέλος, πόδιζαν και τα σφουγγαράδικα καΐκια που έρχονταν από την Κάλυμνο, τη Χάλκη και τη Σύμη. Σήμερα το μόνο που θυμίζει αυτή τη ζωή είναι τα ερείπια των σπιτιών, των στάβλων, των αλωνιών και των φούρνων. Κι όμως στο νησάκι στέκει ακόμη, αγέρωχα και μεγαλόπρεπα πάνω από τα κύματα, το κάτασπρο εκκλησάκι της Υπαπαντής για χάρη της οποίας έρχονται κάθε 2 Φεβρουαρίου όλοι οι Κασιώτες, τελούν τη λειτουργία και ύστερα γλεντάνε. Όσο για το καλοκαίρι; Τα Μάρμαρα - η καλύτερη παραλία της ευρύτερης περιοχής, το Καρα(β)οστάσι και η μικρή Αποπαντούλα αποτελούν από μόνες τους λόγο για επίσκεψη.

Η Ελληνοκαμάρα

Εντυπωσιακή σπηλιά από την παλαιολιθική εποχή

Είναι μια εντυπωσιακή σπηλιά, την οποία θα συναντήσετε αν ακολουθήσετε το μονοπάτι που ξεκινά από την εκκλησία του Αγίου Φανουρίου (στο χωριό της Αγίας Μαρίνας). Η Ελληνοκαμάρα λέγεται ότι βρίσκεται εκεί από την παλαιολιθική εποχή και, παρ’ όλο που δεν έχει εξακριβωθεί η τότε χρήση της, πιθανολογείται πως ήταν τόπος λατρείας. Στα μεταγενέστερα χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο λόγω της στρατηγικής τοποθεσίας της: από την είσοδο της υπάρχει ορατότητα σε μεγάλο μέρος της γύρω περιοχής, καθώς και στα βόρεια παράλια της Κάσου, στην περιοχή του Αντιπεράτου, τα οποία προσφέρονταν για απόβαση. Παράλληλα η είσοδος της σπηλιάς δεν είναι ορατή απ’ έξω, παρά μόνον από πολύ κοντινή απόσταση και επιπλέον είναι οχυρωμένη με τείχος που χρονολογείται από τον 3ο αιώνα π.Χ. και αποτελείται από τεράστιους μονοκόμματους λίθους πάχους 1,5 μ. Δεξιά και αριστερά της σπηλιάς υπάρχουν σκάλες που οδηγούν στο εσωτερικό της, στο οποίο έχουν ανακαλυφθεί επιγραφές Γραμμικής Γραφής Α και Β. Ορισμένα ευρήματα (κυρίως νομίσματα) από την Ελληνοκαμάρα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, στην Κρήτη.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ

Αγίου Γεωργίου - Χαδιές - 23 Απριλίου (κινητή εορ­τή) και 3 Νοεμβρίου (του Μεθυστή)

Αγίου Κωνσταντίνου - Αμμούα - 21 Μαΐου

Αγίας Τριάδας - Πόλι - κινητή εορτή

Αγίας Μαρίνας - Αγία Μαρίνα - 17 Ιουλίου

Χριστού της Λάκκας - Αγία Μαρίνα. Σερβίρονται μακαρούνες με σιτάκα - 6 Αυγούστου

Πέρα Παναγίας - Παναγία - 15 Αυγούστου

Αγίου Φανουρίου - Χαθίστρες - 27 Αυγούστου

Αγίου Μάμα - Λυριστής / Ουρά. Μονή με ξενώνες και θέα το Λιβυκό Πέλαγος - 1-2 Σεπτεμβρίου

Παναγίας Ελέρου - στα βουνά μαζί με τους βοσκούς και τα μιτάτα τους - 7-8 Σεπτεμβρίου

Τιμίου Σταυρού - Αγία Μαρίνα, με ταραμά και σαϊτιά -14 Σεπτεμβρίου

Αγίου Δημητρίου - Αρβανιτοχώρι - 26 Οκτωβρίου

Αγίου Σπυρίδωνα (πολιούχος) - Φρυ - 12 Δεκεμβρίου

Επίσης, εορταστικές εκδηλώσεις γίνονται στο νησί το 3ήμερο 5-7 Ιουνίου για τον εορτασμό του Ολο­καυτώματος της Κάσου, το 1824.

ΑΪ-ΓΙΩΡΓΗΣ - ΧΑ∆ΙΕΣ

O αγαπημένος άγιος της Κάσου

Στη διαδρομή για Χέλατρο θα συναντήσετε την περιοχή Χα­διές, όπου βρίσκεται το μοναστήρι του Αϊ - Γιώργη - του α­γαπημένου αγίου των Κασιωτών, που είναι και ο πολυτραγουδισμένος προστάτης τους (γι' αυτό στην Κάσο τον Γιώρ­γη τον λένε και Χαδιανό). Αξίζει να επισκεφθείτε το μονα­στήρι του, το οποίο πρωτοκτίστηκε το 1690 σε σημείο που - σύμφωνα με την παράδοση - υπέδειξε η εικόνα του «Χρυσοκαβαλάρη», την οποία βρήκαν στην αμμουδιά τρεις ψα­ράδες. Θαυμάστε την απλότητα του με το μπλε και το άσπρο να κυριαρχούν, την κατάνυξη και τη φιλοξενία που θα σας προσφέρουν ο Αντώνης και η οικογένεια του, οι ο­ποίοι είναι υπεύθυνοι για τη μονή. Ωραία εμπειρία είναι η διαμονή σε κάποιο από τα περιποιημένα και κατάλευκα κε­λιά με τις ελιές, τις συκιές, τις φραγκοσυκιές, τις αμυγδα­λιές, τα αρνιά και τα κατσίκια στα γύρω χωράφια να συ­μπληρώνουν το σκηνικό. Εκτός από τη διαμονή οι φιλόξενοι υπεύθυνοι μπορούν να σας προσφέρουν ελληνικό καφέ και φαγητό, ειδικά τη σπεσιαλιτέ τους μακαρούνες με σιτάκα.

Το µοναστήρι του Αγίου Μάµαντος
Μην παραλείψετε να πάτε στο καταπληκτικό μοναστήρι του Αγίου Μάμα στην περιοχή του Λυριστή, με την καταπληκτική θέα στο Λιβυκό Πέλαγος. Πεντακάθαρο και περιποιημένο μοναστήρι, με ξενώνες για να καταλύσετε καινά ξεκουραστείτε. Η ατμόσφαιρα μυρίζει θυμάρι και μέλι. Στην επιστροφή για την «κάτω (γ)η» πρέπει οπωσδήποτε να περάσετε από το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής -στο ομώνυμο όρος- με όλα τα χωριά... στο πιάτο. Φροντίστε να είσαστε εκεί όταν δύει, αλλά και όταν ανατέλλει ο ήλιος!
________________________________________________________________
Ταξιδεύοντας με το Voltagr και συνταγές από το VoltaKoyzina